Culturele antropologie
| Analyse 1: KTA Zwijndrecht : Marijke Van Haecke (UGent 2e Bachelor) - Download PDF (1,6mb) |
| Analyse 2: GISO Mechelen: Viktoria De Cubber – Aline Heuker – Dominik Phyfferoen – William Van Hassel – Ann Van Hull (UGent 2e Bachelor) - Download PDF (1,3mb) |
Veldonderzoek naar de
scholen in hun
maatschappelijke context
De studenten van het opleidingsonderdeel Culturele Antropologie van professor Rik Pinxten voeren sinds het schooljaar 2006-2007 veldonderzoek uit bij de betrokken scholen van Studio Open School. Professor Rik Pinxten legt hierbij de nadruk op de school in haar maatschappelijke context. Bij de actuele beslissing om een nieuw schoolpatrimonium te bouwen voor de volgende generatie moet de school herdacht worden naar onze hedendaagse multiculturele omgeving. Ze is niet meer een gesloten omgeving waar kennis centraal staat, maar een instrument dat de maatschappelijke emancipatie van haar leerlingen moet bevorderen. Hierbij moet onder andere nagedacht worden over de samenwerkingsmogelijkheden tussen de school en haar omringende gemeenschap en over de betekenis van private en publieke ruimte van de school. Het gebruik van een school, net zoals van andere gemeenschappelijke voorzieningen zoals een cultureel centrum, een kerk of een sporthal, is zeer beperkt. Publieke gebouwen vertonen hierdoor een inefficiënt gebruik volgens hun functie. Een schoolgebouw kan dan ook méér gebruikt worden dan alleen voor het schoolgebeuren zelf. Een ‘open’ school, waarbij ze ook een centrale plaats inneemt in haar de maatschappij is hierbij aan de orde. De studenten gaan dieper in op het belang van deze maatschappelijke context. Dit gebeurt aan de hand van interviews met leerkrachten, leerlingen en omwonenden. Via ‘mental maps’, zelfgetekende kaarten waarop de belangrijke elementen voor de betrokken persoon worden aangeduid, zoals verkeerslichten, winkels, bomen en allerlei oriënteringspunten wordt de omgeving subjectief in kaart gebracht. Deze kaarten tonen hoe de verschillende partijen de school en hun omgeving beleven en waar de diverse aandachtspunten liggen.
Deze interviews, de ‘mental maps’ en de eigen observaties van de studenten laten toe verschillende aspecten van de school te analyseren naar de perceptie, de verwachtingen en de ambities van de verschillende partijen voor de nieuwe school en haar omgeving. Zo bespreken de analyses onder meer de ligging en de bereikbaarheid, de sfeer binnen en buiten de school, de visie en eigenheid van de school, haar toekomstvisie, haar infrastructuur, ruimtegebruik en de betrokkenheid van school en omgeving op elkaar.
De twee bovenstaande voorbeelden van het KTA Zwijndrecht en Giso Machelen beschrijven op een uitvoerige maar pertinente manier de verschillende aspecten tussen school en omgeving. Vanuit deze bevindingen worden conclusies en aanbevelingen meegegeven voor zowel schooldirecties als architecten, en hoe zij op hun respectievelijk domein kunnen bijdragen aan een betere school in haar maatschappelijke context.
Wat voor de studenten een praktijkoefening is, kan door de bouwheren van de betrokken scholen en door de architectuurstudenten gebruikt worden om inzicht te krijgen in de manier waarop de school en haar omgeving beleefd worden door leerlingen, leerkrachten en omwonenden, en wat ze voor deze verschillende betrokkenen betekenen. Met het hulpinstrument dat hier door de studenten ontwikkeld wordt wil Studio Open School het belang naar voor schuiven van mogelijke interacties tussen een school en zijn directe omgeving. Deze interacties kunnen deels reeds bestaan of door de schoolbesturen gewenst zijn. Een schoolproject met een pedagogisch uitgangspunt kan zo uitgebreid worden tot een project met een breed maatschappelijk draagvlak.